زندگی مجموعهای از مدیریت داش تهها و نداشتهها، منابع و موانع، منافع و مخارج، فرصتها و تهدیدها، آرامش و بحران و فراوانی و محدودیتهاست. مدیریت در محدودیت رویکردی است مبتنی برشناخت، بهرهبرداری و غلبه بر عوامل، موانع و شرایطی که دسترسی به اهداف را دشوار و یا غیر ممکن میسازند. اگر بپذیریم که هیچکس کامل نیست و همه انسانها، س ازمانها، نهادها و جوامع دارای محدودیتها، موانع و محرومیتهای گوناگونی هستند و محدودیت را به عنوان یک واقعیت و چالش در زندگی بدانیم آن گاه بهجای ترسیدن، تسلیم، کنارهگیری، نامیدی و بیتفاوتی در برابر محدودیتها، تلاش خواهیم کرد تا با «مدیریت در محدودیت » راه کارها و سازوکارهای متفاوت و مناسبی برای دستیابی به اهداف زندگی خود بیابیم. مدیریت در محدودیت با توجه به شرایط زندگی و کس بوکار در دنیای امروز و انواع محدودیتها ومحرومیتها، بسیار حساس و چالشانگیز است. مدیریت در محدودیت فلسفه و رویکردی است مبتنی بر محدود بودن منابع و ضرورت اداره کردن درست آنها برای رسیدن به اهداف گوناگون در زندگی و کسبوکار.

ابعاد و ارکان مدیریت در محدودیت:

مدیریت در محدودیت شامل چهار رکن اساسی است که عبارتند از:

• مدیریت در محدودیت
• خلاقیت در محدودیت
• مزیت در محدودیت
• مطلوبیت در محدودیت

1-مدیریت در محدودیت

گامهای اساسی مدیریت محدودیت عبارتند از:

الف- شناسائی محدودیت:

اولین گام در مدیریت محدودیت، شناسائی به موقع و درست انواع محدودیتها و اولویتبندی آنها بر اساس ضرورت و اهمیت است. شاید بتوان گفت مهمترین گام در مدیریت محدودیت، شناسای، تعیین و ی تعریف درست محدودیتهاست. اگر محدودیتها را به درستی بشناسیم و دسته بندی کنیم، اداره کردن آنها سریعتر وس ادهتر خواهد شد. بطور کلی میتوان محدودیتها را به محدودیتهای درونی )فردی،گروهی و نهادی( و بیرونی )محیطی، جانبی وکلان( تقسیم کرد. محدودیت پدیده ای پویا، اقتضای و نسبی است و به همین دلیل اداره کردن محدودیت و سبک و شیوه آن ثابت نیست. درک شرایط، واقع بینی و رویکرد علمی و سیستمی در تقسیمبندی، اولویتبندی و تعریف درست انواع محدودیتها پیش نیاز مدیریت محدودیت هستند. در این مرحله توصیه میشود قبل از پرداختن به هر نوع محدودیت به اصلیترین لایه آن که محدودیتهای مربوط به خود یعنی محدودیتهای «شخصی» یا فردی است توجه شود. یکی از بهترین راهکارها برای تشخیص و تعیین محدودیتهای فردی، شناخت محدودیتهای مربوط به عقاید، علاق، ارزشها، خصوصیات، خصلتها و یا عوامل مربوط به نوع نگرش و بینش، دید و دانش، آمادگی و انگیزش و رفتار و روشهای فرد در زندگی و کسب و کار است. متاسفانه گروه زیادی از افراد بهجای خودشناسی و شناسای محدودیتها و موانع ی فردی یا شخصی، در جستجوی یافتن عوامل محدود کننده بیرونی و غیرشخصی هستند و در نتیجه گرفتار توجیه و فرافکنی برای پوشاندن نارسا ییها و محدودیتهایشان میشوند. اگر محدودیت را واقعیتی از زندگی و چالشهای آن بدانیم، زودتر و بهتر میتوانیم آنها را کاهش بدهیم و یا بهبود بخشیم.

اگر میخواهید محدودیتها را به درستی بشناسید، قبل از هر چیز به سوالات زیر پاسخ دهید:

• آیا در هر هفته زمان معین و مشخصی را برای شناس ای انواع موانع، تنگناها و یمحدودیتهایتان اختصاص میدهید؟
• آیا سعی کرده اید تا لیستی از محدودیتهای گوناگون و عوامل کلیدی محدودیتهایتان را فراهم کنید؟
• آیا در شناس ای انواع محدودیت به ی محدودیتهای شخصی توجه ویژه ای دارید؟
• آیا محدودیتها و تنگناها و موانعزندگی و کسب وکارتان را بهخوبی دستهبندی و اولویتبندی میکنید؟
• آیا به جای ترسیدن و تسلیم شدن در برابر محدودیتها، در جستجوی تعریف و تعیین آنها بر میآیید؟
• آیا هرگز به مدیریت محدودیت و راه کارهای آنها توجه کرده اید؟

اگر پاسخ شما به این پرس شها منفی است مراقب باشید تا اسیر محدودیتهایتان نشوید؛ سبک مدیریت خود را تغییر دهید تا محدودیتهایتان را محدود کنید. بهترین راهکارها برای شناس ای محدودیتهایتان ی در زندگی و کسب و کار، پاسخ درست به پرسشهای فوق است.

ب- بهرهبرداری از محدودیت

یکی دیگر از گامهای مدیریت محدودیت، بهره برداری از محدودیت است . چگونگی بهره برداری از موانع و محدودیتها در جهت افزایش به رهوری یکی از مهارتهای مهم زندگی است. اگر بپذیریم که بهره وری چگونگی بهبود و افزایش تادهها با توجه به محدود بودن دادهها از طریق بازمهندسی فرایندها و بهپوی مستمر رفتارهاست، میتوان با خلاقیت، نوآوری، ابتکار و افزایش دانش وآگاهی و مهارتهای تازه، راهکارهای مناسبی برای بهرهبرداری از محدودیتها و افزایش بهره وری پیدا کرد. هیچگاه در برابر محدودیتها، موانع و مشکلات زندگی تسلیم نشوید بلکه سعی کنید با مبارزه درست یعنی یافتن روشهای بهرهبرداری از این پدیده، آثار منفی و بازدارنده را کاهش دهید و فرصتهای تازه ای برای خود فراهم کنید. فرض کنید به هر دلیلی گرفتار نوعی شکست عاطفی، مریضی و بیماری، بحران مالی یا اقتصادی ش دهاید،آیا بهتر نیست شرایط و عوامل بازدارنده و محدود کننده را بشناسید و با بهبود یا تغییر نگرش در شیوه و سبک زندگی خود و خودداری از مقایسه های نادرست، در جستجوی «فرصت در محدودیت» و بهرهبرداری از این فرصتها باشید. بهرهبرداری از محدودیت عبارتست از یافتن و استفاده درست از فرصتهای آشکار و پنهان در محدودیتها و محرومیتها برای خلق ارزشهای تازه در زندگی و کسب و کار. انسان موفق کسی است که بتواند با زیرکی و هوشیاری و دانستن مهارتهای زندگی و با فرصت شناسی و فرصت سازی در شرایط دشوار و محدود امکانات بهتر و بیشتری برای خود و دیگران فراهم کند. زمانی که ژاپنی ها پذیرفتند که از منابع زیرزمینی محرومند و کشوری پرریسک از لحاظ موقعیت جغرافیایی دارند، سعی کردند تا با پشتکار، تلاش، همت، همبستگی و سازندگی، راهها و روشهای غلبه بر محدودیتها را بشناسند و با افزایش بهره وری در زنجیره ارزش زندگی و کسب وکارهایشان، ازمحدودیت به عنوان اهرمی برای موفقیت استفاده کنند. اگر به دنبال یافتن نمونه هایی در ایران خودمان باشیم در مورد مردمان یزد میتوان سخن گفت. اگر یزدی ها از منابع و مواهب اقلیمی محروم هستند و بی آبی را تجربه کردهاند بهجای تسلیم، کوشیدهاند تا از این محدودیت فرصتی برای جبران فراهم آورند. یزدی کوشیده است تا با پذیرش محدودیت و محرومیت برای رهای از این وضعیت راه حلهای تازهای را بیابد و در نتیجه با قنات و آبیاری کوزهای درس مبارزه با محدودیت را آموخته است. کسانی که به دلایل گوناگون گرفتار مشکلات، موانع و محدودیت های تازه ای شده اند میتوانند با تغییر نگرش، روش و زندگی، راههای مناسبی برای غلبه بر محدودیتهای خود بیابند و نامیدی را به امید، افسردگی را به شادابی و ایستای را به یپویای تبدیل کنند.ی انسان موجودی بسیار قدرتمند و توانمند است و میتواند با وجود انواع محدودیت ها ومحرومیت ها، زندگی بهتری برای خود مهیا سازد به شرط آنکه از محدودیت نهراسد و به محدود ماندن عادت نکند.

ج -غلبه بر محدودیت

گاهی میتوان با درایت و مدیریت درست محدودیتها را کاهش داد و یا آنها را برطرف کرد. همیشه محدودیتها ماندگار نیستند. محدودیت هم قابل تغییر است اما بهبود، اصلاح و رفع محدودیتها نیازمند برنامه ریزی مناسب و اجرای درست آنهاست. یکی از دلایلی که بعضی انسانها و سازمانها را ناگزیر به تسلیم در برابر محدودیت ها میکند، بی تفاوتی،کندی، بدبینی و سستی و یا ترکیبی از ندانستن، نخواستن و نتوانستن است. عدم حساسیت به محدودیتها، عدم توجه و تمرکز واقعی و جدی، بی نظمی و بی انضباطی، بیحوصله بودن و توجیه از جمله عواملی هستند که فرایند کاهش یا رفع محدودیتها را کند و دشوار میسازند.

محدودیت، ممنوعیت نیست بلکه محرومیتی است که باید به درستی شناخت، به خوبی از آن بهره برداری کرد و بهموقع آن را بهبود بخشید یا برطرف کرد. عده ای از چهره های موفق دوران بسیار سختی را با محدودیت های زیاد پشت سر گذاشتهاند. بازرگانان و تولیدکنندگان مطرح و موفقی در کشورمان هستند که در دوران کودکی و جوانی مشکلات و محدودیتهای اقتصادی زیادی داشته اند اما با پشتکار، همت و سختکوشی برآنها غلبه کرده اند. یکی از ورزشکاران مطرح دوچرخه سواری دنیا با وجود بیماری سرطان، توانست با روحیه مثبت، امیدواری، تمرین و تلاش نهتنها تسلیم بیماری نشود بلکه چندین مقام قهرمانی کسب کند. برایان تریسی در جوانی گرفتار مشکلات و محدودیتهای فیزیکی و جسمانی بود اما توانست با عزم و اراده ای استوار و کاهش وزن و تمرین و ورزش، زندگی تازه و موفقی را آغاز کند. جانبازان زیادی در کشورمان هستند که با وجود محدودیتهای ناشی از آسیب های دوران جنگ توانسته اند با قدرت ایمان، استواری و بردباری بر محدودیت ها غلبه کنند. ایمان، امیدواری، مثبت اندیشی، تلاش، پشتکار، عزم و اراده، خودباوری، عشق و همت مهمترین عوامل موفقیت انسانها برای مبارزه و غلبه بر محدودیت ها بودهاند. چه بسیار بنگاه ها و شرکت های که در دوران رکود، بحران، تحریم، کمبودها و نبودها، توانسته اند با حفظ روحیه و آرامش و درک واقعیتها بسیاری از تهدیدها را به فرصت تبدیل کنند. شیرینی موفقیت پس از غلبه بر محدودیت، تلخی بسیاری از رنجها، دردها و سختی ها را میپوشاند و آنها را به خاطرات و تجربیاتی برای پیروزیهای آینده تبدیل میکند.

لطفا برای بهبود و یا رفع محدودیت به سوالات زیر پاسخ دهید:

• آیا وقتی با محدودیتها و موانع جدیدی در زندگی و کسب و کارتان روبرو میشوید، روحیه خود را حفظ میکنید، امیدوارانه و خلاقانه در جستجوی غلبه بر آنها هستید؟
• آیا برای کاهش یا رفع محدودیتهایتان برنامهریزی میکنید؟
• آیا بهجای پرداختن به هرنوع محدودیت، به محدودیتهای مهم و ضروری تمرکز میکنید؟

د: آمادگی برای مقابله با محدودیت های جدید

با کاهش و رفع محدودیتها، موانع، تنگناها و محرومیت ها مهار ،کنترل و غلبه بر آنها را بیابید و دنبال کنید. زندگی تکرار بسیاری از پدیدههای مثبت و منفی و داشته ها و نداشته هاست. نه مغرور داشته هایتان شوید و نه مغلوب نداشته هایتان. بکوشید با سرعت و صحت و هوشمندی و هوشیاری در دل محدودیتها، فرصتهای تازهای برای موفقیت بیابید. چرخه عمر هر انسان شامل دوران نوزادی، کودکی، خردسالی، نوجوانی، جوانی، میانسالی، بزرگسالی و کهنسالی است که هر دورهای محدودیتها

موانع و مشکلات خاصی دارد. انسان موفق کسی است که مدیریت محدودیت را جزئی از مدیریت عمر میداند و میپذیرد که با غلبه بر محدودیتهای گذشته، ممکن است با محدودیتهای جدیدی روبرو شود که خود نیازمند رویکرد و روشی متفاوت و مناسب هستند. وقتی به دوران گذشته زندگی و موانع، مشکلات و محدودی تهای آن فکر میکنیم، افسوس میخوریم که چه اندازه وقت و انرژی خود را صرف چیزهائی کردهایم که هیچ بوده اند و در برابر محدودیتهای جدید زندگی ناچیز میباشند. موفق کسی است که همواره خود را آماده مبارزه با محدودیتها و موانع نگه دارد و به جای سهل انگاری، نگرانی و یا دلهره بکوشد تا واقع بینانه با محدودیتهای خود برخورد کند. محدودیت پایان ناپذیر است، اما هر مرحله و دورهای از زندگی وکسب و کار، محدودیتهای خاصی دارد که خود نیازمند سبک و شیوه ویژه مدیریت است. غلبه بر محدودیت پایان یک آغاز و آغاز پایان های تازه است. مدیریت محدودیت رویکرد دائمی و مبتنی بر محدودیت های موجود و جدید است که سبک و شیوه آن در شرایط مختلف یکسان نیست.

لطفا پرسش های زیر را با دقت پاسخ دهید:

• آیا همواره خود را آماده مبارزه و مقابله با محدودیتهای تازه میبینید؟
• آیا باور دارید که با کاهش، رفع و یا حذف محدودیتهای گذشته، محدودیتهای تازه ای شکل میگیرند؟
• آیا برای دیده بانی و پایش محدودیتهای جدید در زندگی وکسب وکارتان ،اقدام میکنید؟
• آیا برای پیشگیری از محدودیتهای جدید کاری انجام می دهید؟

اگر پاسخهایتان منفی است، به مهارتهای مدیریت محدودیت بیشتر توجه کنید.

2-خلاقیت درمحدودیت

انسان موجودی بسیار خلاق است که هنوز استعداد و قابلیت های خلاقیت خود را کشف نکرده است. اگر میخواهید معنا و مفهوم خلاقیت در محدودیت را بهتر بشناسید، در آغاز به قدرت «خلاقیت در محدودیت» هستی بخش عالم توجه کنید. اگر اندازه چهره یک انسان را در قالب یک مستطیل 20 سانتی متر در 30 سانتی متر بدانیم، به قدرت خلاقیت خداوند پیخواهیم برد و متوجه میشویم که خالق خلاق در محدوده 600 سانتی متر مربع، با آفرینش نزدیک به 7 میلیارد انسان فعلی و میلیاردها انسان در گذشته، چگونه چهره های را خلق کرده است که هیچ کسی مشابه دیگری نیست و این اوج خلاقیت در محدودیت است. اگر بپذیریم و ایمان داشته باشیم که روح خدای در انسان دمیده شده ی است و اگر ذرهای از این قدرت بینظیر و بیکران خلاقیت در محدودیت به ما عطا شده باشد، به قدرت و قابلیتهای کشف نشده خلاقیت خود پیخواهیم برد و بهجای منفینگری، سردرگمی، افسردگی و درماندگی کوشش خواهیم کرد تا با خلاقیت، نوآوری، ابتکار و تازگیها به مبارزه با محدودیتها بپردازیم و ثابت کنیم که میتوان با «خلاقیت در محدودیت» بسیاری از غیرممکن ها را ممکن کرد. اولین پیش نیاز خلاقیت در محدودیت، ساختارشکنی و رهای از نوع نگرش، طرز ی فکر و شیوههای سنتی و عادت شده و بایدها و نبایدها و زندگی کلیشه ای است. انس انهای خلق کسانی هستند که پدیدهها را به شکلهای متنوع، متفاوت و جدیدی مینگرند و زندگی را فقط در بایدها و نبایدها محدود نمیکنند بلکه به شایدها و نشایدها هم توجه دارند. آنها شاید و نشاید را مبتنی بر درک و ارزیابی درست شایستگی ها، ظرفیت ها و قابلیت های خود و نیز شرایط حاکم بر نهادها، سازمان ها و جامعه ای که در آن زندگی میکنند، میدانند. در نتیجه هر باید و نبایدی را به طور کامل نمیپذیرند و با سوال در برابر هر جواب، در جستجوی پاسخی متفاوت هستند. یکی از گرایشات نوین مدیریت دنیا، نوآوری باز است که به معنای گرایش، پذیرش و استفاده از هر نوع ایده نو و راه و روش خلاقانه توسط خود و دیگران برای استفاده از فرصتهای بیشتر است. نوآوری باز رویکردی است مبتنی بر هم افزای خلاقیت ها و نوآور یها برای غلبه ی بر محدودیت و استفاده از فرصتهای بیشتر و بهتر برای رفع نیازهای خود و دیگران. «خلاقیت در محدودیت» ایدهای است که میتواند پدیدههای مطلوبی را به ارمغان آورد. کارآفرینانی در کشورمان هستند که توانسته اند با ایجاد فضای نوآفرینی و کارآفرینی بستری مناسب برای پرورش و پردازش ایده های خود و دیگران فراهم سازند. دنیای امروز دنیای شبکه یابی وشبکه سازی برای هم افزایی ایده ها، استعدادها، امکانات و قابلیت هاست. امروزه حتی کتابهای ارزشمند دانشگاهی حاصل ایده های نو، خلاقانه و سازنده چندین اندیشمند است. موفق کسی است که با آمیزه ایده های گوناگون آمیزه موفقیت خود را بهبود بخشد.

لطفا در این مورد به پرسش های زیر پاسخ دهید:

• و محدودیتهایتان در زندگی و کس بوکار، از روشها و راهکارهای خلاقانه و نوآورانه استفاده کردهاید؟
• آیا خاط رهای از خلاقیتی چشمگیر برای مبارزه یا مقابله با محدودیتهای خود یا دیگران دارید؟
• آیا هرگز به ارزش و اهمیت خلاقیت در محدودیت توجه و تمرکز کردهاید؟ اگر پاسخهایتان منفی است همین امروز بکوشید تا با کشف و پرورش قابلیت و قدرت خلاقیت و نوآوری خود و دیگران بر تعدادی از محدودیتهای خود غلبه کنید تا الگوی برای کاهش و رفع محدودیتهای یبیشتر و گستردهتر فراهم کنید.آیا برای غلبه بر بعضی از محرومیتها

3-مزیت در محدودیت

با وجود محدودیت می توان مزیت داشت. ژاپن کشوری است که ثابت کرد با محدودیت و محرومیت هم میتوان به مزیت دست یافت و مزیت رقابتی را در ادبیات اقتصاد، بازاریابی وکسب وکار معنا کرد. هر کس میتواند با شناخت و پذیرش محدودیت هایش و تمرکز بر شایستگی محوری و استعدادهای کشف نشده خود و مزیت شناسی و مزیت یابی هوشمندانه در خود و دیگران، زمینه ساز «مزیت در محدودیت» باشد. امروزه یکی از مباحث مهم در زندگی و کسب وکار یافتن و ساختن مزیت مکمل و هم افزاست. محدودیت باعث میشود تا با نگرشی نو و متفاوت یعنی نگرش شبکه ای در تلاش برای استفاده از مزیت در محدودیت باشیم. مزیت در محدودیت عبارتست از شناسائی دائمی مزیت های فردی و جمعی ،داخلی و خارجی برای کاهش محدودیت ها و افزایش مطلوبیت ها.

لطفا به پرسشهای زیر پاسخ دهید:

• آیا زمان خاصی را برای شناسایی مزیت های تازه خود، دیگران و سازمان خود اختصاص میدهید؟
• آیا تجربهای از مزیت در محدودیت دارید؟
• آیا آمادگی و علاقه برای مزیت مشترک جهت مقابله با محدودیت هایتان دارید؟
• آیا مزیت در محدودیت را به عوامل رفتاری، ابزاری و ساختاری میتوانید تقسیم بندی کنید؟
• آیا مزیت در محدودیت را، راهکاری مناسب برای مدیریت در محدودیت میدانید؟ پاسخهایتان را بازنگری کنید و بکوشید با «مزیت در محدودیت» بر جذابیت و پذیرش خود بیفزاید و باور کنید که «جذابیت در ی محدودیت» حاصل « مزیت در محدودیت »است.

4-مطلوبیت در محدودیت

مطلوب بودن به معنای پاسخگویی درست به انتظارات، ترجیحات، آمال، آرزوها، اهداف و خواسته هاست. مطلوبیت در زندگی نتیجه پنج عامل رضایت، موفقیت، برتری، پایداری و پشتیبانی اجتماعی است. اگرچه نتیجه نهای زندگی و کسب و کار هر کسی در آرامش، آسایش و رسیدن به ارزش های مادی و معنوی است اما دستیابی به این انتظار حاصل پنج عامل اساسی است که نگارنده آنها را به عنوان 5S و به شرح زیر خلاصه کرده است:

کلمات کلیدی :

نویسنده :

تاریخ انتشار : 1396/11/03